Ìîíãîë èíæåíåðèéí ñýòãýëãýý áà äàÿàðøèë
ªíººãèéí õ¿í íèéãìèéí õºãæèë íü ”ßëãàãäàõóé áóþó õîñ õóóëèàð” øèíæëýõ óõààíûã õýðýãëýýòýé íü, øèíý òåõíîëîãèéã ¿éëäâýðëýë ¿éë÷ëýëãýýòýé íü õîñëóóëàí àøèãëàõûã øààðäàæ áàéíà. ¯¿íèéã çºâõºí ºíäºð áîëîâñðîëòîé õ¿í ë ã¿éöýòãýíý. ÕÕ-ð çóóíààñ ºìíº áàéãàëü íü ºãººæòýé îðíóóä áàÿí áàéñàí áîë ÕÕI-ð çóóíä õ¿í íü èë¿¿ á¿òýýë÷ îðíóóä õàìãààñ áàÿí áàéõ øèíæòýé. Ýíäýýñ óëñ îðíû òóñãààð òîãòíîë, õºãæèõ àñóóäàë íü õ¿íèé îëîí öººíä áèø áîëîâñðîëòîé, òºðºë á¿ðèéí ìýðýãæëèéí ÿëàíãóÿà èíæåíåðèéí ìýðãýæëèéí áîëîâñîí õ¿÷èíòýé áàéõàä îðøèíî.
Õ¿í íèéãìèéí õºãæëèéí øèíý ¿å äàÿàðøèëä õºãæèæ áàéãàà îðîí áàéòóãàé, ºíäºð õºãæèëòýé îðîí ãàíöààð áèåýí äààæ õºãæèõ îð÷èí óñòàæ áóé ¿åä óëñ îðîíäîî äàÿàðøëûã õ¿ëýýí àâàõ îð÷íîî ¿¿ñãýëã¿éãýýð çàõ çýýëä îðæ áàéãàà íýðèéäëýýð 70 æèëä îëñîí àìæèëòàà ¿ã¿éñãýí, õîéò õºðøººñºº ñàëàí òóñãààðëàæ, óðäàõ áîëîí ãóðàâ äàõü ºðòºíö ð¿¿ õóøóó öîðâîéí äóëäóéäñíààð äàÿàðøëûí á¿õ ñºðºã á¿õíèéã àðä ò¿ìýíäýý àìñóóëæ áàéíà.
21-ð çóóíä òîìîîõîí óëñóóä ¿íäýñíèé øèíæýýð çàäàð÷ ñàëàí òóñãààðëàõ àñóóäàë õóðöäàæ áàéõàä òóñãààð òîãòíîëîî àëäàíà ãýæ á¿¿ çîâ. Äàÿàðøëûí ìºí ÷àíàð íü ¿íäýñíèé õèë õÿçãààð óëàì á¿ð íýýëòòýé áàéõûã øààðääàã òóë ò¿¿íä òîõèðñîí õèë õÿçãààðàà õàìãààëàõ óÿí óõààëàã áîäëîãî ÿâóóëàõûã àìüäðàë øààðäàæ áàéíà. Õàðèí òóñãààð òîãòíîëûí òóõàé áèäíèé îéëãîëò õóó÷èð÷ýý. Õýë, õèë, ìàë ãóðàâòàéãàà áàéâàë ìîíãîë áàéíà ãýñýí ëîîçîíãèéí çààâàë ìîíãîë õýëòýé áàéõ íü õóóëü áèøýý, õýë áèå áèåòýéãýý õàðèëöàõ õýðýãñýë áîëõûí õóâüä õ¿íèé ººðò íü çàÿàñàí áàÿëàã ó÷èð ÿìàð ÷ õýëòýé áàéæ áîëíî. Ìîíãîë ¿íäýñòýí ãýäãèéã àðüñ ºíãº, ìàõ, öóñààð íü ÿëãàõààñ õýëýýð ÿëãàõã¿é áîëæýý. Àêàäåìè÷ Ø. Ëóâñàíáàëäàí “. . . õýë áîë ýâäðýõ á¿òýõ õî¸ð, ñàëàõ íèéëýõ õî¸ð, òàðõàõ õóðàõ õî¸ð, òàñðàõ ¿ðãýëæëýõ õî¸ð, õºäëºõ çîãñîõ õî¸ð, ýñðýã òýñðýã òàëûí íýãäýë” õýìýýí áè÷ñýíýýñ òóñãààð òîãòíîëûí áàòàëãàà áèø ãýäãèéã íîòëîæ áàéíà. ¯íäýñíèé õýëòýéãýý çóóðàëäààä áàéâàë õîöîðõûí øèíæ, ººðººð õýëáýë õýòýðõèé èõ ¿íäýñõýðýõ íü áèåý òîîõòîé ýñâýë íýã õ¿íèéã äàõèí ø¿òýõòýé óòãà íýã áîëíî. Îðîñûí áóðèàäóóä, õÿòàäûí ºâºð ìîíãîë÷óóäûí ýõ õýë íü õî¸ðäîã÷ õýë áîë÷èõîîä ìîíãîë ¿íäýñ óãñààãàà àëäààã¿é õàäãàëñààð, áèäíýýñ èë¿¿ õºãæèëòýé, ñàéxaí àìüäðàëòàé áàéãàà æèøýý áýëõýíýý õàðóóëæ áàéíà.
Äàÿàðøèëä õºãæèëòýé îðíû õýëã¿é áîë øèíæëýõ óõààí òåõíèêèéí òýðã¿¿íèé îëîëò àìæèëòèéã àìòëàæ ÷àäàõã¿é, òýäýíòýé ìºð çýðýãöýí àæèëëàæ àìüäðàõ íºõöºë á¿ðäýõã¿é. Õàðèí á¿õ øèíæëýõ óõààíóóäûí õºãæëèéã ò¿ðãýòãýã÷ êîìïüþòåðèéí à÷ ãàâúÿàãààð îð÷óóëãûí ïðîãðàìì àøèãëàæ äóðûí õýëíýýñ ¿íäýñíèé õýëýíäýý ÷ºëººòºé õºðâ¿¿ëýõ áîëîìæ íýýãäýæ áàéãàà íü ¿íäýñíèé õýë óñòàõààñ àéõ ÿâäàëã¿é ãýäãèéã íîòëîõ òºäèéã¿é îëîí õýë ñóðàõûí òóëä çàëóó íàñàà çîðèóëàõ ¿éëèéã ÷ ¿ëýìæ áàãàñãàíà. Õàðèí òåõíèêèéí õýë õàìãèéí åðºíõèé, õýí ÷ îéëãîõ áîëîìæòîéãîîð îíöëîã òóë á¿õ íèéòèéí òåõíèêèéí áîëîâñðîëûã äýýøë¿¿ëýõ àñóóäàë þó þóíààñ ÷óõàë áîëæ áàéíà.
Åð íü øàøèí, ¿çýë ñóðòàë ýäèéí çàñàã õèéãýýä óëñ òºðèéí ñèñòåì áóþó íèéãýì õ¿ì¿¿íèé á¿òýýë ó÷ðààñ ò¿¿íèé õºãæèë ñààðàë õ¿ì¿¿íèé ìýäðýìæ îþóí óõààíààñ á¿ðýí õàìààðíà. ª.Õ. õ¿ì¿¿í, íèéãýì õî¸ð íýã íýãýýñýý õàðèëöàí íýãýí óòãàò õàìààðàëòàé áàéäàã.
ªíººãèéí õ¿ì¿¿í íèéãìèéí îíöëîã íü: ªºðèéí àñóóäëûã áóñäûí äýìã¿éãýý𠺺𺺠øèéäýæ ÷àäíà õýìýýí áîäîõ õ¿ì¿¿í íýã ÷ áàéõã¿é áîëñîí ó÷èð íýã ñýòãýëò á¿ëýã õ¿ì¿¿í íýãäýí íàì áàéãóóëàí õýëýëöýæ àëèâàà àñóóäàëä õàíääàã áîëñîí íü áàñ ë íýã òàëààñàà àõèö äýâøèë àæãóó. Õ¿ì¿¿í òºðëºõòíèé íèéòëýã õàëóóí àì á¿ëèéã çºâ ÷èãëýëýýð çàëàõàä õ¿ì¿¿í á¿ð õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ ó÷èðòàé. ¯¿íä ñàéí ñàéõàí ñýòãýë ãàðãàõ íü õàíãàëòã¿é ó÷ðààñ õ¿ì¿¿í á¿õýí èäýâõòýé àæèëëàõ ó÷èðòàé íü ºíººäðèéí áîäèò ¿íýí ìºí. Øóäðàãà ¸ñûã ýðõýìëýõ, õ¿íäëýõ çàí õ¿ì¿¿íä áàéãàëèàñ çàÿàñàí áàéäàã. Äàÿàðøëûí ºíºº ¿åä áèäíèé õýí ÷ íèéò õ¿ì¿¿í òºðëºõòºíèé àøèã òóñûí òºëºº àæèëëàæ ñóðàõ øààðäëàãà òóëãàð÷ áàéãàà ó÷ðààñ çºâõºí õóâèéí, ãýð á¿ëèéí ýñâýë ýõ îðíû õýìæýýíä ñýòãýõ íü õóó÷èíñàã, õîöîðñîí ¿çýë áîëñíûã õýâëýë, íîìîíä îëîíòîé áè÷èõ áîëëîî. Õóâü õ¿ì¿¿í á¿ð îþóíû öàðàà õèéãýýä ººðòºº ø¿¿ìæëýëòýé õàíäàõ ÷àäâàð, çàí àâèð, äóð ñîíèðõîëîîð íýã íü íºãººñºº ÿëãàãäàæ áàéäàã ó÷ðààñ õ¿ì¿¿ñèéã íýãýí ¿çýë ñóðòàëòàé, íýã ìàÿãààð áèåý àâ÷ ÿâäàã áîëòîë ººð÷ëºõ õ¿÷èí ÷àðìàéëòààñ ýåðýã ¿ð ä¿í ãàðàõã¿é ãýäãèéã ñîöèàëèçìûí ò¿¿õ áýëõýíýý õàðóóëæ, ººðºº çàäðàëààð òºãñºâ.
Äýëõèéí á¿õ ãîë ìºðí¿¿äèéí óóëçàõ ýöñèéí öýã íü õýäõýí òîîíû äàëàé òýíãèñ áàéäàãûí àäèë õ¿ì¿¿í íèéãìèéí òàëààðõ ººð ººð ¿çýë áîäîë, ýäèéí çàñãèéí òºðºë á¿ðèéí îíîëóóä, òýäãýýðò õ¿ðýõ àðãà çàìóóä, õýðýãñë¿¿ä íü õ¿ì¿¿í òºðëºõòºíä àøèãòàé áàéäëààð Àçè, åâðîï, àìåðèê, àôðèêèéí äºðâºí òèâä ººð ººðèéí îíöëîã øèíæýýð ÿëãàãäàí äàÿàðøèõ áîëîëòîé. Àëèâàà ñºðºã íºõöºë áàéäàë, äýã æóðàìã¿é ÿâäàë íü áîðîîíû óñíààñ òîãòñîí öººðºì äýýðõ ÿëàà øèã áèé áîëñíû äàðààõàí óäàëã¿é àëãà áîëäãûí àäèë ¿¿ññýí íºõöºë áàéäëûí îð÷èíã óñòãàìàãö àðèëíà. Òýõäýý ñàíàìñàðã¿éãýýð ä¿¿ðýí õîðâîîä íèéãìèéí àìüäðàë ñàéí ìóóãèéí õîñëîë áóþó ýöýñ òºãñãºëã¿é áýðõøýýëòýé àñóóäëààð ä¿¿ðýí áàéäàã ó÷ðààñ íýãýí áýðõøýýë ãàð÷ èðýýä àðèëõàä óäàëã¿é äàðàà÷èéíõ íü ãàð÷ èðäýã æàìòàé òóë ýíý íü òàñðàëòã¿é ¿ðãýëæëýõ ïðîöåññ áàéõ ¸ñòîé.
ªíººäðèéí ìàíàé ò¿¿õ÷èä, õýëíèéõýí ¿ð à÷ íàðòàà öóâæ ÿâàà ìàëààð áè÷äýã óéãàðæèí ìîíãîë áè÷ãýý ñóðãàíà, ÿäàõäàà íýðýý áè÷äýã, õàÿãàà óíøäàã áîëãîíî, ìîíãîë õýë áàÿí áàÿí ãýæ áàõàðõàõ ìºðò뺺 õîááè ãýñýí ¿ãýý îð÷óóëæ ÷àäàõã¿é áàéæ, õóóëü÷èä íü ÷èíãýñèéí èõ çàñàã õóóëèà øàãøèðààä ìàãòààä ë õóóëèà çàâõðóóëààä ë, çîõèîë÷èä íü ÷èíãýñèéí òóõàé çîõèîë áè÷èõã¿éë áîë çîõèîë÷ áèø áîë÷èõîîä, êèíî îïåðàòîðóóä íü ÷èíãýñèéí äýëõèéí òàëûã ýçýëñýí òóõàé äàéí äàæèí, àëëàã õÿäëàãà ñóðòàë÷èëñàí êèíî á¿òýýãýýä, æ¿æèã÷èä íü ÷èíãýñèéí êèíîíä òîãëîæ, ãàâúÿàò áîëîîä ë, ýðäýìòýí ñóäëàà÷èä íü ÷èíãýñèéí àêàäåì¿¿äèéã õýä õè÷íýýíèéã áàéãóóëààä, ººðñºä人, äýìæèã÷èääýý íîì ÷, ìýðãýí àêàäåìè÷ öîë îëãîîä ë, ×èíãýñèçì ãýñýí íýýëò õèéãýýä ë, íóóö òîâ÷îîãîî àëòäààä ë, àëáàí òóøààëòíóóä íü àëòàí ¿ñýãòýé íîìîíä íýðýý ìºíõ뺺ä ë, ºñâºð çàëóó ¿åý õàðèéí øàøèíû óðñãàëä æèâ¿¿ëýýä ë, óëñûíõàà èðýýä¿éí õóâü çàÿàã äàëàé ëàìä äààòãàñàí÷ þì øèã, ýä¿ãýý ìîíãîë õ¿í øàøèíàà áóñ øàøèí íü õ¿íýý ñîíãîäîã áîëñîí íü ÿàõ àðãàã¿é îð÷èí ¿åèéí îíöëîã, ¸ñòîé äàÿàðøëûí ¿ð íºëºº ìºí. Í¿¿äëèéí áà ñóóðèí õîñ ñî¸ë èðãýíøèëòýé äýëõèéí ãàíö îðíû õóâüä çàõ çýýëèéí íºõöºëä ýíý õî¸ð ñî¸ë èðãýíøëèéí ÿëãàà õóðöààð èëýð÷ àõìàäóóä áà çàëóó÷óóäûí õîîðîíäûí çºð÷èë áîëîí õóâèð÷, ãýð á¿ëèéí õ¿ðýýíýýñ õàëüæ, íèéãìèéí øèíæòýé áîëñîí áàéíà.
ªíººäðèéí áèä íü “Óñíààñ ãàë ãàðàõ áèé, Áóòíààñ áàð ãàðàõ áèé” ãýæ ¿ðãýëæ áîëãîîìæèëñîí àéäàñ õ¿éäýñòýé öàãò àìüäàð÷ áàéíà.
Äàëàé ëàìûí ñóðãààëûã ñàéí ñóäëàâàë íóóö òîâ÷îîíîîñ äóòàõààðã¿é, 21-ð çóóíä õ¿í òºðëºõòºíèé õºãæëèéí çàìûã çààãààä, òºñººëººä áàéõ øèã ñàíàãääàã. Øàøèí á¿õýí àäèëõàí íýã çîðèëãîòîé, áèåë¿¿ëýõ àðãà çàì ººð, òà ëàìûã ø¿òýýä á¿õ þì ñàéõàí áîëíî ãýæ ìóõàð ø¿òýõ þì áîë òàíû òîëãîéòîé ¿ñ ÷èíü öººð÷, òîëãîé ÷èíü õàëöàðõààñ èë¿¿ үр дүн ãàðàõã¿é òóë þìíû öààä óòãà ó÷èð ìºí ÷àíàðûã óõààðàõ òóõàé ÿðüñíûã áîäîõîä øàøíàà óñòãà÷èõààä 70 æèë äîòîð óëñ îðíîî ñýðãýýí ìàíäóóëæ, äýëõèéä ×èíãèñèéí ìîíãîë äýëõèéí ýíý õî¸ð àãóó èõ òîì ã¿ðíèé äóíä õýýâ íýã òýäíèé äàéíû òîì þì ÿðèàä îðøèí áàéãààã áàõàðõàí äóðñàæ, äàëàé áàãø äàëä óõààíààðàà ìîíãîë÷óóä ìèíü øàøèíûã áàãà ø¿òýæ, èë óõààíààðàà àðõèà áàãàñãàæ, àéðãàà óó ãýæ ñóðãààä áàéõ øèã. Øàøèí áîë ñýòãýëèéã á¿ðýí ýçýìäýæ, ñýòãýëýýð (ñýòãýëèéí çîâëîíãîîð) òîãëîæ, òýð òîãëîîìîîðîî àìüäàðäàã. Ìîíãîëä øàøèí õîîðîíäûí çºð÷èë òýìöëèéí õºðñ ¿ð íü óðãàæ ýõëýæ áàéíà, èõ óäàõã¿é àìüäðàõûí òºëºº òýìöýë íü ýõëýíý. Ãýòýë äàÿàðøëûí ñºðºã òàëûí íýã íü îëîí øàøèíû óðñãàëûã ýõ îðîíäîî îðóóëàõ àñóóäàë áèëýý.
Äýëõèéí óëñ îðíóóäûí àìüäðàë, õºãæèë íýã îðíû õ¿ðýýíýýñ õàëüæ, îëîí óëñûí õàìòûí, íýã ñèñòåì ð¿¿ òýì¿¿ëýõ ¿éë ÿâöûã äàÿàðøèë ãýæ îéëãîâîë, ººðººð õýëáýë äýëõèéí óëñ îðíóóä õóâü õóâèàðàà áèåýí äààí õºãæèæ, ýõ äýëõèéãýý ýõëýýä òàâàí òèâýýð, äàðàà íü òèâ äîòðîî óëñ ¿íäýñòíýýð, óëñ ¿íäýñòýí äîòðîî æàëãà äîâîîðîî ÿëãàí çààãëàæ áàéãàëèéíõàà áàÿëàãûã, áàéãàëèà èäýæ äóóñàõ (ñ¿éòãý÷èõýýä) äºõººä èðõýýð õºãæèëòýé íü õîöðîãäñîí áóóðàé îðîíäîî òóñëàõ íýðèéäëýýð õàðèéí (õîéò, óðäàõààñ áóñàä) àíä íàéçóóä øèíý òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëýõ íýðýýð á¿ð òîäîðõîéãîîð õýëáýë áóöàëòã¿é òóñëàìæ, óðò õóãàöààíû, õ¿¿ã¿é øàõàì çýýë áàðüöààã¿é ºãººä áàéãààä àõìàä áèäíèé õàëàà ìàíàé çàëóó÷óóä, òýãýõ òóñìàà ýð÷èì õ¿÷íèéõýí ýçýìøñýí ìýðãýæëýý àøèãëàí èõýýõýí õººðöºãëºæ áàéíà.
Ìèíèé öýöýðõýýä áàéäàã ÿëãàãäàõóé áóþó õîñ õóóëèàð ºãñºí þìàà ýðã¿¿ëýí àâ÷ òààðíà, òýãýõ òóñìàà õýðýãöýýòýé öàãò, õýä äàõèí ºñãºæ àâíà. ªíººäðèéí áîëîìæîî àøèãëàí ìºí㺺 èõ õ¿¿òýé áàíêàíä õàäãàëóóëæ, òîìðóóëæ õýëáýë óëñ ýõ îðîíäîî õºðºí㺠õóðààæ áàéãàà, ¸ñòîé ë ìýäëýãò òóëãóóðëàñàí ýäèéí çàñãèéí íóóö áîäëîãî ãýëòýé. Èéíõ¿¿ áèä ¿ð à÷ íàðûíõàà õîîëûã çýýëæ èä÷èõýýä òýäíýýðýý ºð çýýëýý òºë¿¿ëíý ãýäýã äýëõèéí äýýâýð äýýð òºðñºí ñîðòîоòîé ìîíãîë õ¿íèé óõààí áèø õýìýýí áîäîãäîíî.
Õàðèí 21-ð çóóí èíæåíåðèéí çóóí áîëæ, øèíæëýõ óõààí àíàëèç áóþó àñóóäëûã ãàíöààð÷ëàæ ñóäëàäàã áàéñíàà íýãäýæ íýã àñóóäëûã îëîí òàëààñ àâ÷ ñóäëàäàã ñèíòåçèéí áîäëîãî ðóó øèëæëýý. Øèíæëýõ óõààíû õºãæëèéã õýðýãëýýíèé òàë ðóó íü õàíäóóëàõààð õýðýãëýý îëîí øèíæëýõ óõààíû öîãö ó÷ðààñ øèíæëýõ óõààíóóä íýãäýæ àìüäðàë ðóó òàë òàëààñ íü îðæ èðëýý. Ýíý àñóóäëûã øèíæëýõ óõààíûã àìüëóóëàã÷ íü èíæåíåð ó÷ðààñ èíæåíåðèéí çóóí ãýæ íýðëýæ áîëíî. Èíæåíåðèéí àëèâàà á¿òýýë øèíý÷ëýãäýõ äóòàì îâîð õýìæýý íü áàãàñààä, îëîí ¿éëäëèéã çýðýã ã¿éöýòãýæ, àìüäðàõ õóãàöàà íü óðòñàí, õýðýãëýõ ýð÷èìõ¿÷ íü áàãàñàæ, óëàì áîëîâñðîíãóé áîëæ, õ¿íèé áèåèéí õ¿÷íèé õºäºëìºðèéã òåõíèêýýð ñîëüæ, òýõ äóñìàà íàíî-òåõíèêèéí ¿å ýõëýæ, õýìíýëòòýé áàéâàë àìüäðàëä õýðýãæèíý. ¯¿íèéã ë øèíý òåõíîëîãè ãýýä áàéãàà þì. Íàíîòåõíèê, òåõíîëîãè íü ÿàõ àðãàã¿é XXI çóóíû í¿¿ð öàðàéã òîäîðõîéëíî. Îëîí óëñûí íýãæèéí ñèñòåìýýð 10-9 áóþó ìåòðèéã ìèëëèàðä õóâààñíû íýãèéã íàíî ãýæ íýðëýäýã þì. Òýõäýý ýíý òåõíîëîãè íü àòîì, ìîëåêóëèéí ò¿âøèíä ë õèéãäýæ áàéãàà òóë òèéì ÷ èõ õ¿í òºðëºõòºí ñ¿ðäýõýýðã¿é øèíæëýõ óõààíû ýýëæèò îëîëò àìæèëò þì. Íàíîòåõíîëîãèîð õèéñýí êîìïüþòåð îäîîãèéí Pentium III-èàñ íýã ñàÿ äàõèí õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé áîëíî. Ñàíñàðûí òåõíèêèéí áàò áºõ íü 10 äàõèí áºõæèíº. Íàðíû áàòàðåèí ¿ð àøèã õî¸ð äàõèí èõñýíý, íàíîõèðóðãè, ýä ýñýä íàíîçàñàë õèéõ, õºãøèðºëòººñ õàìãààëñàí íàíî ýì, ýëäýâ õàâäàðûã ýì÷èëæ, íàíîôîðìàêîëîãè ¿¿ñ÷ ýõýëëýý.
Ñî¸ë èðãýíøëèéí ãàäààä ºíãèéã íü óðàí áàðèëãà, áàðèìàë çóðàã, äóó õºãæèì, ÿðóó íàéðàã èëýðõèéëäýã ó÷ðààñ äîòîîä ìºí ÷àíàð íü ãîë ¿ç¿¿ëýëò ãýäýãòýé õýí ÷ ìàðãàõã¿é áèçýý.
Äàÿàðøèë íèéãìèéí àìüäðàëûí á¿õ õ¿ðýýã õàìàð÷ áàéíà. Ñàéí çàñàã òºð áàéæ óëñ îðîí îðøèí òîãòíîõîîñ áóñ ñàéí àðä ò¿ìýí áàéõ íü õî¸ðäîã÷ ø¿¿.
Ìîíãîë óëñûí ºíººäðèéí äàâóó òàë íü:
1. Õ¿íèé áîëîâñðîëûí ò¿âøèí õàðüöàíãóé ºíäºð; Ìîíãîëä áîëîâñðîëûí àñóóäëûã ¿íäñýíä íü øèéäâýðëýñýí íü îð÷èí ¿åèéí äàÿàðøëûí ¿åä ìýäýýëýëä ¿íäýñëýãäñýí äýëõèéí ýäèéí çàñàãò îþóíæñàí ìýäëýã øèíãýñýí õºäºëìºð øààðäàãäàæ áàéãàà ¿åä ìîíãîë÷óóä áýëýí áàéãààã ãýð÷èëíý.
1. Ìàíàé çàëóó, ºñâºð ¿åèéíõýíä ýðäýì óõààíûã ýçýìø¿¿ëæ, àìüäðàëäàà ò¿¿íèéã á¿òýýë÷ýýð õýðýãëýæ ñóðàõ àðãà áàðèëûã òºëºâø¿¿ëäýã äýýä áîëîâñðîëûí áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé àðèóí õ¿ðýýëýíä залуучууд бүрэн хамрагдаæ ñóð÷, õ¿ì¿¿æèæ áàéíàà. Áîëîâñðîë, øèíý á¿òýýëèéí ñàëáàðò òºðèéí áîäëîãûí à÷ õîëáîãäîë, òºðèéí ¿¿ðýã ºñ÷ áàéíà.
2. ªðãºí óóäàì íóòàã äýâñãýð. Óíàãàí òºðõººð áàéãàà áàéãàëü, ò¿¿íèé õýâëèéí áàÿëàã, óëàìæëàëò í¿¿äëèéí àæ òºðõ ¸ñíû ºâºðìºö õýâ çàíøèë, ñî¸ë óðëàã, òàâàí õóøóó ìàë, Àçè-Åâðîïûã õîëáîñîí ãàçàð ç¿éí áàéðøèë, äýëõèéä äàÿàðøëûã õîøóó÷ëàã÷ Îðîñ, Õÿòàä õî¸ð õºðøèéí øèíæëýõ óõààí òåõíîëîãèéí îëîëò àìæèëòûã õ¿ðòýõ íýýëòòýé áîëîìæ, ãàíö ìîíãîë ¿íäýñòýíýýñ á¿ðäñýí óëñ ãýõ ìýò÷èëýí ¿ë äàÿàðøèõààð äàðõëàãäñàí íºõöºë áîëîëöîî ä¿¿ðýí áàéíà. Ìîíãîëä øèíæëýõ óõààí òåõíîëîãè ÷àìëàõààðã¿é õºãæ뺺.
3. Ñóë òàë, ñºðºã íºëºº áàñ öººíã¿é áàéõ ¸ñòîé: Õàòóó øèð¿¿í öàã óóð, óóð àìüñãàë ò¿¿íýýñ ýäèéí çàñãèéí õàðààò áàéäàë, äýëõèé íèéòèéã õàìàðñàí áàéãàëü îð÷íû õýâèéí òºëºâ áàéäàë æèëýýñ æèëä àëäàãäàí, áàéãàëèéí íººö õîìñäîí ãàí, çóä í¿¿ðëýõ íü èõýññýí ãýõ ìýò.
Äàÿàðøèõûí ãîë äóòàãäàë íü áàéãàëèéí íººöèéí áàãàñàõ õóðäàñ øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéí õºãæèõ õóðäàöòàé óðâóó ïðîïîðöèîíàëü õàìààðàëòàé áàéãààä îðøèíî.
Êîìïüþòåð õ¿íèé á¿òýýë òýõäýý èíæåíåðèéí ñýòãýëãýýãýýð õèéãäñýí àìüã¿é á¿òýýë, òåõíèêèéí øèíæëýõ óõààíä ãàðñàí õóâüñãàë ìºí. ªíººäºð êîìïüþòåð õýðýãëýõã¿éãýýð àëèâàà øèíæëýõ óõààí îëîëò àìæèëòàíä õ¿ðýõ áîëîìæ áàãà áîëæýý. Êîìïüþòåðèéã òîîíû óõààíààð ñýòãýâýë àëòàí, ìºíãºí õî¸ð áàãàíà, ¿ãýýð èëýðõèéëáýë ¿íýí, õóäàë, òîîãîîð áè÷âýë 0, 1 õî¸ðõîí òýìäýãòýýð èëýðõèéëñýí õî¸ðòûí òîîëëûí ñèñòåìèéã àøèãëàæ çîõèîñîí. Òîâ÷îîð õýëáýë ýíãèéí òîîã ïðàêòèêò õýðýãëýñýí á¿òýýë, òèéì ó÷ðààñ õ¿íèé îþóí óõààíû õºãæëèéã ò¿ðãýñãýõýýñ áîîë÷ëîõ ÷àäâàðã¿é., õàðèí êîìïüþòåðèéã òàâòûí ñèñòåì äýýð çîõèîâîë íèëýýä àéëãàæ ìýäíý. Äàÿàðøèë áóþó øèíæëýõ óõààí òåõíèêèéí äýâøèë áîëîí íàðèéí òåõíîëîãèéã íýâòð¿¿ëñíýýð ìàíàé õ¿¿õýä çàëóó÷óóäûí ÷ºëººò ñýòãýëãýý àñàð õóðäàí õºãæèæ, àæèëëàæ, àìüäðàõ óõààíàà áàðàã øèëæèëòèéí íàñàíäàà îëæ áàéãàà ãàéõàìøèãò îëîëòûã àõìàä õ¿ì¿¿ñ òºäèéëºí ìýäýð÷ ÷àäàõã¿é, áèä ÿàõàâ áèäíýýñ õîéø ¿ð õ¿¿õýä ìèíü ýíý çàõ çýýëä ÿàæ àìüäðàíà äàà ãýõ, ãàð óòàñ, êîìïüþòåðèéã õ¿íèéã îðëîõ ìýò õýò ¿íýëæ, õ¿íèé îþóí óõààíûã õºãæ¿¿ëýõ ã¿é áýëýí÷ëýõ ñýòãýëýýíä ñóðãàæ áàéíà, çàëóó ¿å ìààíü êîìïüþòåðèéí áîîë áîëîõ ìýòýýð òåõíèêèéí ñýòãýëãýý õºã溺ã¿é çàðèì ýðäýìòýí ìýðãýä¿¿ä èðýýä¿é ¿åäýý ñàíàà çîâíèõ áîëæýý. Íîìòîé íºõºðëºõã¿éãýýð ýðäýì áîëîâñðîë ýçýìøèíý ãýæ þó áàéõ áèëýý? ãýñýí ¿íýëãýý õóó÷èð÷, ýä¿ãýý åðòºíöèéã õàðàõ, òàíèí ìýäýõ, íîìòîé ýí öàöóó ¿ð ºãººæòýé, áèåòýé, øóóðõàé ìýäýýëëèéí òåõíèê õýðýãñýë áèé áîëñîí ãýæ òà á¿õýí áîäîæ áîëíî. Íîìûã óíøèæ óõààðäàã áîë êîìïüþòåð, òåëåâèçîð íü õàðæ óõààðäàãààð ÿëãààòàé.
ÕÕ-ð çóóíä í¿¿äëèéí ñî¸ë èðãýíøèëòýé, òóñãààð òîãòíîëîî àëäñàí, äýëõèéí äýýâýð áîëñîí ãàçàð íóòãàà àëäñààð ãýðèéí òàòñàí ºðõ òºäèé õýìæýýíèé ãàçàð íóòàãòàé, øàøèíëàãäñàí, ýð÷¿¿ä íü öºì ëàì áîëñîí ×èíãýñèéí ìîíãîë òºäèé íýðòýé øèëæèí îðñîí äýëõèéí öîðûí ãàíö îðîí áàéñàí íü òóñãààð òîãòíîñîí, í¿¿äëèéí áà ñóóðèíãèéí ñî¸ë èðãýíøèë õîñëîñîí äýëõèéí öîðûí ãàíö îðîí õýâýýð ÕÕI-ð çóóíû áîñãûã àëõàí îðîîä áàéãàà íü äýëõèéí äýýâýð дээр òºðñºí ìîíãîë ãýäãèéã áàòëàæ áàéãààä áèä á¿õýí áàõàðõàõ ¸ñòîé. ÕÕ-ð çóóíû ìîíãîëûí ò¿¿õ íü í¿¿äëèéí ñî¸ë èðãýíøëèéí õºãæëèéí äýýä òóéëä õ¿ðñýí äýëõèéí ãàíö îðîí ãýäãèéã áàòëàñàí.
Та санал бодолоо COMMENTS гэсэн дээр дарж бичнэ үү.
No comments:
Post a Comment